Bij chronische veneuze insufficiëntie werken je aders en aderkleppen in je onderste ledematen niet meer naar behoren, waardoor je bloed niet goed meer kan terugstromen naar je hart. Met een verstoorde bloedcirculatie tot gevolg.
Symptomen als vochtophopingen in de benen, zware en pijnlijke benen kunnen de kop op steken.
Chronische veneuze insufficiëntie, het draait allemaal om je aders.
Chronische veneuze insufficiëntie (CVI) is een aandoening die duidt op een doorlopend tekortschieten van de aders. Deze aandoening komt vaak voor in de Westerse wereld: 40 % van de vrouwen en 17 % van de mannen heeft er last van.1
Maar hoe ontstaat dit precies ? Het antwoord op die vraag ligt in de werking van ons veneuze systeem en wat er precies gebeurt wanneer het verstoord is.
Het oppervlakkige en diepe veneuze systeems
Het veneuze systeem maakt deel uit van de bloedcirculatie in je lichaam. Het veneuze systeem transporteert zuurstofarm bloed naar het hart.
Het kan onderverdeeld worden in een oppervlakkig en diep veneus systeem:
-
![]()
de oppervlakkige aders liggen net onder de huid, specifiek in het bindweefsel tussen de huid en de spieren
-
![]()
de diepe aders bevinden zich diep in de spieren en worden samengedrukt bij iedere spierbeweging die je maakt, waardoor het bloed terug naar je hart gepompt wordt. 80% van het bloed wordt zo teruggevoerd naar het hart.
De aders pompen iedere dag gemiddeld zo’n 7.000 liter bloed terug naar het hart en ze doen dat vanuit de benen tegen de zwaartekracht in.
Ons lichaam beschikt gelukkig over aderkleppen die voorkomen dat dit bloed opnieuw naar beneden stroomt en zich opstapelt. Soms loopt er echter iets mis, waardoor het proces van de veneuze circulatie verstoord raakt.
Meer dan 60% van het bloedvolume bevindt zich in de aders. Aders zijn de bloedvaten die het bloed vanuit het spierweefsel terug naar het hart brengen.
Slecht werkende aderkleppen kunnen leiden tot chronische veneuze insufficiëntie waarbij de terugvloei van het bloed verstoord kan worden.
Dit kan ervoor zorgen dat het bloed terugstroomt naar de benen en zich daar in de aders ophoopt.
De aderwand is mogelijk niet bestand tegen de hogere druk en kan uitzetten, waardoor de kleppen nog minder goed sluiten dan voorheen. Hierdoor ontstaat er een te hoge druk. In een later stadium kan het bloed dat zich in de aders ophoopte naar buiten sijpelen in het omliggende weefsel. De verhoogde druk in de aders kan eveneens leiden tot zware en pijnlijke benen, zwelling of zelfs spataders.
Slechts wanneer aderklachten chronisch worden, spreekt men van chronische veneuze insufficiëntie. Om te vermijden dat het zo ver komt, onderneem je best actie vanaf de eerste tekenen.
Risicofactoren om CVI te ontwikkelen
Erfelijke aanleg
Aangeboren problemen met je bloedvaten of aderkleppen
Geslacht
Vrouwen hebben vaker last van CVI dan mannen omdat oestrogeen in het vrouwelijk lichaam de aderwand kan verzwakken.
Levensstijl
Roken, een ongezond dieet, een beroep waar je langdurig rechtstaat of zit en onvoldoende beweging verhogen het risico op chronische veneuze insufficiëntie.
Zwangerschap
Hormonen en verhoogde druk op de aders door de baarmoeder.
Ouderdom
Vaatwanden verzwakken wanneer we ouder worden.
Ongevallen
Ongevallen of operaties met blijvende schade aan de aders.
Wat zijn de symptomen?
Wanneer je aders niet goed meer werken, bijvoorbeeld doordat je kleppen niet meer goed sluiten, raakt je bloedcirculatie verstoord.
CVI kan enkele vervelende symptomen of complicaties met zich meebrengen.
-
![]()
zware en pijnlijke benen
-
![]()
vochtophopingen in de enkels en benen (oedeem)
-
![]()
kleine paarse aderspinnen en spataders
-
![]()
tintelingen en spierkrampen in de benen, vooral ’s nachts
-
![]()
aderontsteking en trombose in de oppervlakkige aders (tromboflebitis)
CVI: onderverdeeld in verschillende stadia van ernst
Chronische veneuze insufficiëntie is een progressieve aandoening die in de loop van de tijd verergert wanneer er niet goed voor wordt gezorgd. Er zijn 6 stadia van ernst, elk met een eigen verschijningsvorm. Hoe eerder in het proces, hoe gemakkelijker het is om veneuze insufficiëntie te behandelen, evenals de symptomen.
Stadium C0
Geen zichtbare tekenen
van veneuze aandoening
Stadium C1
Aanwezigheid zichtbare bloedvaten
of spinaderen
Stadium C2
Spataders
Stadium C3
Spataders met oedeem
Stadium C4
Pigmentatie & eczeem
Stadium C5
Inwendige veneuze zweer
Stadium C6
Open veneuze zweer
Wat zijn de gevolgen van onbehandelde aderproblemen?
Wanneer een veneuze insufficiëntie niet behandeld wordt, ontstaan complicaties. Tijdelijke klachten worden chronisch, symptomen verergeren en oplosbare aderproblemen evolueren naar een chronische aandoening die een serieuze impact kan hebben op je levenskwaliteit.
Daarom onderneem je best van bij eerste tekenen van aderproblemen, zoals zware benen of oedeem, stappen om te vermijden dat complicaties de kop opsteken en je er levenslang last van blijft hebben.
De gevolgen van een chronische veneuze insufficiëntie zijn talrijk:
- pijnlijke, opvallende spataders die niet meer verdwijnen
- door de vochtophopingen (oedeem) en continue hoge druk op de aders komt de huid onder spanning te staan. Dat kan leiden tot open wonden (zweren) die moeilijk genezen en andere huidklachten, zoals eczeem, verkleuringen, verharde huid en littekens.
- wordt de aderontsteking en trombose in de oppervlakkige aders niet behandeld, kan dat leiden tot de vorming van een bloedklonter in de diepe aders (diepe veneuze trombose).
- bloedklonters in de longen (= longembolie).
Tips om CVI te voorkomen
Een gezonde levensstijl is essentieel voor wie chronische veneuze insufficiënte en bijhorende klachten als zware benen of oedeem wil voorkomen. Enkele tips en tricks voor thuis:
Drink voldoende water
Drink voldoende water en eet regelmatig groene bladgroenten, noten, vis en fruit.
Beweeg
Beweeg per dag minstens een halfuur (bv. zwemmen, wandelen, fietsen, yoga, …)
Strakke kledij
Draag geen te strakke kledij of schoenen met hoge hakken
Zitten
Zit of sta niet te lang in dezelfde positie
Voldoende bewegen
Als we bewegen, duwen onze kuiten en kan het bloed beter terug omhoog stromen.
Wisseldouches
Neem wisseldouches of –baden waarbij je koud en warm water afwisselt
Vermijd overgewicht
Vermijd overgewicht, roken, alcohol, cafeïne en suiker
Behandeling van CVI
CVI is een chronische aandoening en kan niet worden genezen, maar met de juiste behandeling en medicatie kan je klachten wel voorkomen, afremmen of verlichten.
Daarvoor ga je best langs bij je behandelende arts, die zal helpen bepalen wat voor jou de beste behandeling is en hoe jouw bloedcirculatie het best gestimuleerd en verbeterd kan worden.
Voorlichting
Voorlichting en advies op maat over levensstijl en beweging. In sommige gevallen is een doorverwijzing naar een podoloog, kinesist, diëtist of dermatoloog aangewezen.
Medische compressie
Medische compressie met steunkousen, drukverbanden of elastische zwachtels. Door extra druk toe te voegen van buitenaf, wordt de bloedstroom gestimuleerd en blijft er minder vocht achter in de benen. Dat leidt tot minder vochtophopingen (oedeem).
Flebotrope geneesmiddelen
Flebotrope geneesmiddelen die de bloedcirculatie bevorderen. Deze medicatie wordt vooral gebruikt om symptomen van CVI, zoals zware benen en oedeem, te verlichten.
Spataderbehandeling
Spataderbehandeling bij ernstige klachten van spataders. Dat kan door middel van een operatie, lasering of sclerosering (= wegspuiten van de spataders).
Bronnen: 1 Beebe-Dimmer JL et al. The Epidemiology of Chronic Venous Insufficiency and Varicose Veins. Annals of Epidemiology 2005; 15(3): 175-84